Komentarz HRI na temat artykułu, który ukazał się w BMJ (British Medical Journal) o tendencyjności raportowania w badaniach klinicznych homeopatii.
Nowe badanie pokazuje, że poziom błędu raportowania, który może prowadzić do przeszacowania korzyści z leczenia, jest niższy w badaniach homeopatycznych niż w konwencjonalnych badaniach medycznych.
Nowe badanie przeprowadzone przez Gartlehnera i wsp.1 zwraca uwagę na dobrze znany problem dotyczący wszystkich dziedzin badań medycznych, znany jako „błąd w raportowaniu”, który może zniekształcać szacunki skuteczności leczenia, najczęściej poprzez przeszacowanie korzyści płynących z leczenia.
Doniesienia medialne oparte na tym badaniu twierdzą, że korzyści z homeopatii zostały „znacznie przecenione”, ale nie zwracają uwagi na stwierdzenie autorów, że tendencyjność raportowania „nie jest zjawiskiem ograniczonym do homeopatii” – występuje we wszystkich dziedzinach badań klinicznych.
Jednakże, koncentrując się wyłącznie na tym, czy problem ten ma wpływ na podstawy dowodowe homeopatii, nowe badanie dostarczyło nowych i ważnych informacji, pokazując, że sektor badań homeopatycznych wydaje się przewyższać medycynę konwencjonalną pod względem standardów naukowych i etycznych, przy niższym poziomie błędu w raportowaniu.
Ważnym przykładem tendencyjności raportowania jest tzw. tendencyjność publikacyjna, która oznacza, że nie wszystkie badania są publikowane, przy czym istnieje większe prawdopodobieństwo, że publikowane są badania pozytywne niż negatywne. Kolejny przykład tendencyjności polega na modyfikacji „głównego punktu końcowego w badaniu klinicznym” tj. objawu lub miary (spośród kilku analizowanych w trakcie badania), który należy uznać za główny « wynik » w celu określenia, czy testowany lek jest skuteczny, czy nie.
Autorzy artykułu stwierdzają, że „niepublikowanie wyników badań i wybiórcze podawanie wyników …. nie jest zjawiskiem ograniczonym do homeopatii”, ale nie przedstawili porównań z innymi dziedzinami badań klinicznych, które zapewniłyby odpowiedni kontekst do interpretacji ich wyników.
Według wcześniejszych badań opublikowanych w BMJ analizowano tendencyjność raportowania w różnych dziedzinach medycyny:
- Wyniki połowy wszystkich zarejestrowanych badań klinicznych2 w medycynie konwencjonalnej nie są przekazywane w ciągu 12 miesięcy, podczas gdy badania homeopatyczne są publikowane w 62%.
- Niespójność w raportowaniu głównego punktu końcowegol3 występuje w 43% konwencjonalnych badań medycznych, podczas gdy w opublikowanych badaniach homeopatycznych jest to tylko 25%
.
Praca dr Roberta Mathie, badacza związanego z HRI, została uznana za źródło „pierwszorzędnych przeglądów systematycznych „4,5 badań klinicznych oceniających efekty leczenia homeopatycznego, wykorzystanych jako punkt wyjścia do analizy BMJ. Potencjalny wpływ niezarejestrowanych/nieopublikowanych wyników na szacunki efektów leczenia jest dobrze znany6, ale w przypadku homeopatii, według Gartlehnera i wsp. wpływ ten może być minimalny lub nieistniejący: „różnica w zakresie efektu pomiędzy zarejestrowanymi i niezarejestrowanymi badaniami nie osiągnęła istotności statystycznej”
Zaskakujące jest zatem stwierdzenie autorów, że przełomowe metaanalizy dr Mathie „mogą znacznie zawyżać rzeczywisty efekt terapeutyczny leków homeopatycznych i powinny być interpretowane z ostrożnością”. Na szczęście, swoje ustalenia opatrzyli słowem „może”, ponieważ bliższe przyjrzenie się ich badaniom ujawnia, że to twierdzenie nie znajduje potwierdzenia w danych..
Analizy dr Mathie7, które do tej pory stanowią najbardziej rygorystyczne podsumowanie dowodów z badań klinicznych w homeopatii, pozostają aktualne: wnioski dotyczące wielkości korzystnych efektów leczenia homeopatycznego opierają się tylko na badaniach najwyższej jakości, które mają niskie ryzyko błędu systematycznego. Ponieważ większość niezarejestrowanych badań klinicznych charakteryzuje się wysokim ryzykiem błędu systematycznego, nie wpłynęłyby one na wnioski z tych analiz.
Pod pretekstem „złej praktyki badawczej” próbowano wykorzystać te nowe badanie do podważenia naukowych dowodów na istnienie homeopatii,8 jednak przedstawione w artykule twierdzenia są całkowicie bezpodstawne.
Jak wyjaśnia dr Alexander Tournier, dyrektor wykonawczy HRI, „tendencyjność sprawozdawczości jest dobrze znanym problemem we wszystkich obszarach badań medycznych; nie jest zatem zaskakujące, że występuje w badaniach homeopatycznych. Najbardziej interesującym wnioskiem z tego nowego badania, opublikowanego w ‘BMJ Evidence Based Medicine’, jest to, że obecnie wiemy, iż homeopatia przewyższa pod tym względem medycynę konwencjonalną, przy niższym poziomie błędu raportowania.”
HRI angażuje się w promowanie i wspieranie badań naukowych najwyższej jakości : wspomagamy wszelkie wysiłki zmierzające do ograniczenia błędu raportowania w badaniach klinicznych, aby pacjent mógł zdecydować o wyborze opieki zdrowotnej. W międzyczasie jednak pocieszająca dla pacjentów, decydentów i naukowców jest świadomość, że – wbrew twierdzeniom autorów artykułu – dowody kliniczne dotyczące homeopatii nie wymagają „uważniejszej interpretacji” niż jakiekolwiek inne dowody naukowe.
Przypisy
- Gartlehner G et al. Assessing the magnitude of reporting bias in trials of homeopathy: a cross-sectional study and meta-analysis. BMJ Evidence-Based Medicine, 2022; eFirst
- Goldacre B et al. Compliance with requirement to report results on the EU Clinical Trials Register: cohort study and web resource. BMJ, 2018;362:k3218
- Shah K et al. Outcome reporting bias in Cochrane systematic reviews: a cross-sectional analysis. BMJ Open, 2020;16;10:e032497.
- Mathie RT et al. Randomised placebo-controlled trials of individualised homeopathic treatment: systematic review and meta-analysis. Systematic Reviews, 2014; 3: 142
- Mathie RT et al. Randomised, double-blind, placebo-controlled trials of non-individualised homeopathic treatment: systematic review and meta-analysis. Systematic Reviews,2017; 6(1):63
- All Trials: Why this matters
- HRI Clinical trials overview
- BMJ Newsroom
Uwaga dla dziennikarzy
Artykuł prasowy: Assessing the magnitude of reporting bias in trials of homeopathy: a cross-sectional study and meta-analysis 10.1136/bmjebm-2021-111846
Publikacja: BMJ Evidence Based Medicine
HRI to organizacja charytatywna z siedzibą w Wielkiej Brytanii, której celem jest promowanie wysokiej jakości badań homeopatycznych na arenie międzynarodowej.
Kontakt: Christopher Connolly, +44 (0)333 344 1660